گاهِ اخلاق*-یک
برای نپذیرفتن یک بیمار در یک مطب چه راهنمای اخلاقی وجود دارد؟
پاسخ به چالش‌های اخلاقی دندانپزشکی توسط شورای اخلاق، امور قضایی و آئین‌نامه انجمن دندانپزشکی آمریکا
ترجمه و تنظیم متن توسط گروه رسانه‌ای دندانه
سؤال: اخیراً در یک کلاس مدیریت ریسک شرکت کرده بودم که یکی از موضوعات مورد بحث آن، چگونگی نپذیرفتن بیمار در مطب بود. اگرچه مبحث روشنگرانه‌ای بود؛ اما برای من جای سؤال بود که آیا کدهای اخلاقی ما راهنماهای بیشتری در این زمینه دارند؟
پاسخ: برای پاسخ دادن به سؤال شما به سراغ اصول اخلاقی انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) و کد راهنمای حرفه‌ای (کد ADA) می‌رویم تا ببینیم چگونه ما را در انتخاب بیماران راهنمایی می‌کنند.
انتخاب بیمار
اولین وظیفه شما در انتخاب بیمار احترام او به انتخاب شما به عنوان دندانپزشک خود است. کد ADA در استقلال (خودمختاری) بیمار می‌گوید: «دندانپزشک وظیفه دارد به حقوق بیمار نسبت به تصمیم‌گیری برای خود احترام بگذارد…» بیماران دندانپزشک خود را به دلایل مختلفی انتخاب می‌کنند. ممکن است دلیل آن‌ها تشخص مطب شما، نوع خدمات دندانپزشکی که شما ارائه می‌دهید یا بیمه‌ای باشد که طرف قرارداد آن هستید و شما و تمام دندان‌پزشکان ملزم به احترام گذاشتن به این تصمیم هستید.
به عنوان ارائه دهندگان خدمات درمانی، ما از نظر اخلاقی ملزم هستیم به افرادی که به ما رجوع می‌کنند خدمت ارائه کنیم. این مبنای یک اصل اخلاقی دیگر در کد ADA یعنی اصل خیرخواهی (کار خوب انجام دادن) است. در بخشی از این کد آمده است: «دندانپزشک وظیفه دارد در جهت رفاه بیمار کار کند.» تفسیری که پیرو این اصل می‌آید هم از آنجا که به انتخاب بیمار مربوط می‌شود آموزنده است:
این اصل این مفهوم را توضیح می‌دهد که متخصصین وظیفه دارند برای منافع دیگران کار کنند. بر اساس این اصل، تعهد اخلاقی اولیه دندانپزشک، خدمت به بیمار و کل جامعه است. مهم‌ترین جنبه‌ی این تعهد، ارائه خدمات دندانپزشکی باکیفیت و به‌موقع با توجه به شرایط بیمار، نیازهای او خواسته‌ها و ارزش‌های مدنظر او است. همین ملاحظات در مورد دندان‌پزشکانی که به ازاء هر خدمت درمانی حق‌الزحمه دریافت می‌کنند یا به هر شکلی با کلینیک قرارداد دارند صادق است.
ممکن است دندان‌پزشکان قراردادهایی ببندند که بنا بر آن‌ها ملزم باشند خدمات درمانی را به گروه خاصی از بیماران ارائه کنند؛ اما این عذر قابل قبولی برای در اولویت قرار ندادن رفاه بیماران نیست.
اگرچه ما از نظر اخلاقی متعهد هستیم خدمات درمانی دندانپزشکی خوب و به‌موقع ارائه کنیم و به خواسته افراد برای انتخاب ما به عنوان دندانپزشک خود احترام بگذاریم، در انتخاب بیماران خود قدری آزادی هم دارا هستیم. بخشی از کد ADA این موضوع را تائید می‌کند و می‌گوید: «دندان‌پزشکان در خدمت به جامعه می‌توانند صلاحدید منطقی را در انتخاب بیماران مطب خود اعمال کنند…»
البته که همین بخش از این کد اخلاقی در ادامه بر این موضوع تأکید می‌کند که دندان‌پزشکان نباید به خاطر نژاد، عقاید، رنگ پوست، جنسیت یا ملیت، بیماری را از مطب خود برانند یا او را از خدمات درمانی محروم کنند. در ضمن هشدار می‌دهد تصمیم به اینکه شخصی را از خدمت درمانی محروم کنیم فقط به این دلیل که به ویروس اچ‌آی‌وی، هپاتیت بی یا سی یا هر بیماری خونی دیگری آلوده است، کاری غیراخلاقی است. به علاوه هر دندانپزشک باید در تصمیم‌گیری برای انتخاب بیمارانش به قوانین ضد تبعیض کشوری و محلی پایبند باشد.
به‌عنوان مثال بیمار غیر اورژانسی جدیدی را در نظر بگیرید که قبل از معاینه اولیه، با کارکنان پذیرش مطب سوء رفتار دارد. اگر بعد از اینکه به او تذکر دادند، رفتارش را اصلاح نکرد، منطقی است که نخواهید او را بپذیرید.
رد کردن بیماران فعلی
همان‌طور که در انتخاب بیماران جدید برای مطب خود می‌توانیم صلاحدید خود را اعمال کنیم، از حدی از استقلال در قطع رابطه دندانپزشک و بیمار با بیمار فعلی هم بهره‌مندیم. با این حال، این امر، مشکلاتی را به همراه دارد. از جمله اینکه شرایطی که دندانپزشک تحت آن می‌تواند دیگر بیمار را نپذیرد چیست و طی چه فرایندی می‌تواند این کار را انجام دهد؟
برای پاسخ به سؤال اول باید با وکیل و انجمن محلی یا بورد محلی دندانپزشکی خود مشورت کنید تا ببینید آیا در این شرایط خاص می‌توانید ارتباط خود را با بیمار خاتمه دهید یا خیر. متخصصان مدیریت ریسک هم ممکن است بتوانند دلایلی که راندن بیمار بر اساس آن‌ها قابل‌قبول به نظر می‌رسد را به شما ارائه دهند.
البته قبل از راندن یک بیمار از مطب، دندانپزشک باید بکوشد مشکل اصلی آن ارتباط را برطرف کند؛ اما اگر چنین چیزی ممکن نبود؛ دندانپزشک باید از خود بپرسد که آیا ادامه کار با او به نفع بیمار خواهد بود؟ او باید در پاسخ به این سؤال ببیند که آیا قادر است خدمات را با کیفیتی که بیمار شایسته آن است به او ارائه دهد یا خیر. برای مثال، درمانگر باید صادقانه بسنجد حالا که ارتباط بین آن دو به دلیل رفتار خصمانه مداوم بیمار نسبت به او آسیب دیده، آیا می‌تواند در این شرایط بهترین خدمات را به بیمار ارائه کند؟ این سؤالات در قطع ارتباط با بیمار مهم هستند.
دندان‌پزشکان همچنین باید بدانند که نباید گروه مشخصی از بیماران را از مطب برانند. برای مثال بنا بر کد ADA تصمیم به قطع درمان نباید تبعیض‌آمیز باشد. به‌علاوه دندان‌پزشکان نباید ارجاع را با جواب کردن بیمار اشتباه بگیرند. به‌طورکلی، ارجاع شامل بیمارانی می‌شود که بنا بر شرایط خود نیاز به خدماتی فراتر از مهارت و تجربه دندانپزشک دارند و زمانی که درمان تخصصی انجام می‌شود، بیمار آزاد است به مطب دندانپزشک ارجاع‌دهنده بازگردد. نپذیرفتن بیمار موضوع دیگری است و شرایطی را در برمی‌گیرد که دندانپزشک دیگر برای یک بیمار خاص قادر به ادامه خدمت درمانی نیست؛ اما می‌تواند برای دیگران این کار را انجام دهد.
مسائل مربوط به مداومت در خدمات
بیایید تصور کنیم که شما به‌عنوان یک دندانپزشک هر راه منطقی که می‌توانسته‌اید را در پیش گرفته‌اید که رابطه خود را با بیمار حفظ کنید یا بهبود بخشید؛ اما تلاش‌های شما موفقیت‌آمیز نبوده‌اند. بنابراین بعد از در نظر گرفتن مسائل قانونی، تصمیم گرفته‌اید دیگر بیمار را نپذیرید. از نظر قانونی و اخلاقی شما باید اطمینان حاصل کنید که بیمار پس از رفتن از مطب شما به خدمات درمانی مناسب دسترسی دارد. ممکن است تحت قوانین محلی، ملزم باشید تا زمانی که هماهنگی‌های مورد نیاز در این زمینه انجام شود، برای مدت مشخصی به ارائه خدمات ادامه دهید. شما همچنین از نظر اخلاقی متعهد هستید بیمار را فقط با گفتن این عبارت که دیگر به او خدمات دندانپزشکی ارائه نخواهید داد از مطب نرانید. بخشی از کد اخلاقی ADA که به این موضوع اختصاص دارد می‌گوید:
زمانی که یک دندانپزشک ارائه یک درمان را برعهده گرفته است نباید بدون ارائه تذکرات لازم و فراهم آوردن امکان ارائه خدمات توسط دندانپزشک دیگر برای بیمار، درمان را قطع کند. باید مراقب بود که سلامت دهان بیمار در خطر قرار نگیرد.
به طور کلی، شما باید هر فرایند درمانی که در حال انجام است را به پایان برسانید یا پیش از راندن بیمار از مطب، مقدمات گرفتن ادامه خدمات را نزد دندانپزشک دیگر برای او فراهم آورید.
ممکن است فکر کنید خوب است بیمار را به شکل مکتوب از قطع درمان آگاه سازید و دلایل آن را توضیح دهید. برای تسهیل مداومت درمان، می‌توانید بیمار را به متخصصین دیگر ارجاع دهید، به‌خصوص در مواردی که ایجاد وقفه، او را در خطر قرار می‌دهد. فراهم آوردن اطلاعات لازم درباره ارجاعات، می‌تواند خطر عدم دنبال نکردن درمان توسط بیمار را کاهش دهد. انجمن‌های محلی، وکیل، بورد دندانپزشکی و مشاوران مدیریت ریسک می‌توانند درباره قوانین محلی و مقررات خاص مربوط به پروتکل‌های آگاه‌سازی بیمار به شما اطلاع‌‌رسانی کنند.
زمانی که بیمار دندانپزشک دیگری می‌یابد، آخرین تعهد اخلاقی شما این است که اطمینان حاصل کنید هر یک از سوابق بیمار که دندانپزشک جدید به آن نیاز دارد به‌موقع در اختیار او قرار می‌گیرد. کد اخلاقی ADA این موضوع را به صراحت عنوان می‌کند:
دندانپزشک مطابق قانون تعهد اخلاقی دارد رایگان یا با دریافت هزینه کم، سوابق بیمار یا کپی یا خلاصه‌ای از آن را که شامل عکس‌ها یا کپی آن‌ها هم می‌شود به دندانپزشک جدید ارائه دهد؛ چرا که برای ادامه درمان بیمار ضروریت دارد. این تعهد اخلاقی حتی اگر بیمار با مطب تسویه حساب نکرده باشد پابرجاست.
هر یک از ما امید داریم که همیشه بتوانیم بیمارانمان را سلامت و خوشحال نگاه داریم. در واقعیت، حتی درمانگرانی که در روابط بین فردی زبده‌ترین هستند هم ممکن است خود را از ترمیم رابطه با برخی بیماران ناتوان بیابند. ما نمی‌توانیم وقتی روابط خراب می‌شوند به راحتی بیمار را از خود برانیم، چرا که تعهد اخلاقی داریم که اطمینان حاصل کنیم آنان خدماتی که نیاز دارند و مستحق آن هستند را از جایی دیگر دریافت می‌کنند.
در ضمن دندانپزشک نباید چنین تصمیمی را ناگهانی بگیرد. زمانی که او قطع ارتباط با بیمار را مناسب می‌بیند باید آن را در روالی مطابق با قوانین و مقررات محلی و کدهای اخلاقی انجام دهند.
راد بی. ونت‌ورث (Rod B. Wentworth) ، دندانپزشک عمومی و عضو شورای اخلاق، امور قضایی و آئین‌نامه انجمن دندانپزشکی آمریکا است.
*«گاهِ اخلاق» توسط اعضاء شورای اخلاق، امور قضایی و آئین‌نامه انجمن دندانپزشکی آمریکا با همکاری ژورنال این انجمن تهیه شده است.
گاهِ اخلاق*-یک برای نپذیرفتن یک بیمار در یک مطب چه راهنمای اخلاقی وجود دارد؟ پاسخ به چالش‌های اخلاقی دندانپزشکی توسط شورای اخلاق، امور قضایی و آئین‌نامه انجمن دندانپزشکی آمریکا ترجمه و تنظیم متن توسط گروه رسانه‌ای دندانه سؤال: اخیراً در یک کلاس مدیریت ریسک شرکت کرده بودم که یکی از موضوعات مورد بحث آن، چگونگی …
